4. Financieel meerjarenperspectief

Gegeven de onbekendheid over de uitkering van het gemeentefonds wegens het op dit moment ontbreken van exacte informatie uit de meicirculaire 2023 over de periode 2024-2027, en met name wegens de onzekerheid over de twee laatste jaren 2026 en 2027 (zie de ledenbrief van de VNG d.d. 17 mei 2023), hebben wij gekozen om u een drietal scenario's ten aanzien van de algemene uitkering te geven:
Tabel 4

Toelichting scenario’s:

• Bij het neutrale scenario worden de lastenstijgingen van de gemeente als gevolg van de loon- en prijsontwikkeling en hogere bijdragen aan verbonden partijen verondersteld volledig (100%) gecompenseerd te worden door de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
• Bij het positieve respectievelijk negatieve scenario worden de lastenstijgingen van de gemeente als gevolg van de loon- en prijsontwikkeling en hogere bijdragen aan verbonden partijen, verondersteld meer dan (120%) of minder dan (80%) volledig gecompenseerd te worden door de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
• De drie scenario's zijn veronderstellingen en slechts bedoeld om een bandbreedte van de ontwikkeling van het financieel meerjarenperspectief aan te geven, en niet om een besluit over te nemen.
• De geïnventariseerde ontwikkelingen uit hoofdstuk 2 zijn niet in de scenario's verwerkt. De ontwikkelingen bij de verbonden partijen maken wel onderdeel uit van deze scenario’s.

Uitwerking van deze drie scenario's geeft het volgende financieel meerjarenperspectief:
Tabel 5

Bij deze scenario’s plaatsen we de volgende kanttekeningen in de vorm van onzekerheden:

• De meicirculaire 2023 van het gemeentefonds is op 31 mei jl. verschenen, maar de berekende uitkomsten konden niet meer worden meegenomen in deze kadernota. In deze circulaire wordt duidelijk in hoeverre wij gecompenseerd worden voor de loon- en prijsstijgingen en volumestijgingen vanaf 2023.
• Het is onbekend hoe het Rijk denkt om te gaan met de ravijnjaren 2026 en 2027. Er is een nieuwe normeringssystematiek aangekondigd in het coalitieakkoord (begin 2022). Er is recent (Voorjaarsnota 2023 van het Rijk) informatie bekend geworden in welke richting het kabinet denkt. Maar hierover is nog niet overlegd met gemeenten. Al wel is duidelijk geworden via de VNG dat er aan de nieuwe systematiek de nodige voor- maar zeker ook nadelen kleven, en dat allerminst duidelijk is of en hoe het “gat” van € 3 miljard in de omvang van het gemeentefonds vanaf 2026 wordt gedicht. Discussie over de opschalingskorting en een ruimer eigen belastingbeleid voor gemeenten maakt hier ook onderdeel van uit. De VNG schrijft in in haar ledenbrief van 17 mei (zie bijlage) het volgende: “Deze Voorjaarsnota dwingt ons om onszelf de vraag te stellen hoe we ons als VNG nu verhouden tot deze akkoorden en vraagt u om zich voor te bereiden op een situatie waarin er minder geld is voor het uitvoeren van gemeentelijke taken.”
• De nieuwe verdeling gemeentefonds is per 2023 ingegaan. Voor onze gemeente betekent dit een nadeel: stapsgewijs leidt dit tot een voorlopig gemaximeerde lagere uitkering van structureel € 1,9 mln. vanaf 2025. Volgens het Ministerie van BZK zal de invoering van het nieuwe model tijdig geëvalueerd worden en aan de hand van deze  evaluatie zal besloten worden over het traject 2026 en verder. Onduidelijk is nu wat de situatie vanaf 2026 wordt.
• Specifieke Uitkeringen of andere bijdragen van rijkswege verstrekt voor bepaalde doeleinden, en waar we nu eigen middelen voor gebruiken, kunnen een positief effect hebben op ons begrotingssaldo.
• De resultaten die het proces “Nieuw voor oud” gaat opleveren, waarbij we samen met u stapsgewijs op basis van de Toekomstvisie toewerken aan het maken van weloverwogen keuzes over de toekomstige uitvoering van gemeentelijke taken.